Gemeenten houden 3,9 miljard over maar zorgaanbieders krijgen er niks bij.
PERSBERICHT
Gemeenten houden 3,9 miljard over maar zorgaanbieders krijgen er niks bij.
Houten, 18-09-2023
Op 16 augustus maakten gemeenten bekend dat zij het jaar 2022 hebben afgesloten met een positief saldo van 3,9 miljard. Er was het afgelopen jaar een opvallend kleine groei in de uitgaven op het gebied van de Wmo en Jeugd, legt de VNG uit. De stijging van de kosten in het sociaal domein bleven zelfs onder het inflatiecijfer. Een duidelijke uitleg hoe dit positieve saldo heeft kunnen ontstaan blijft uit. Er wordt gesproken over een incidenteel overschot, dit zou de toekomstige financiële uitdagingen niet oplossen.
Een overschot van 3,9 miljard, terwijl de zorgaanbieders verlies lijden.
Zorgaanbieders in het sociaal domein verkeren in zwaar weer. In aanbestedingen worden steeds meer (buiten proportionele) zware eisen gesteld aan de aanbieder, dit heeft in veel gevallen directe gevolgen voor de bedrijfsvoering zonder dat hier enige vorm van compensatie tegenover staat. De cliënten in de thuissituatie worden complexer en de wachtlijsten worden met de dag langer. De personeelstekorten zijn pijnlijk voelbaar en blijven steeds verder oplopen. Recent is er binnen de VVT-sector een Cao-akkoord bereikt over noodzakelijke loonstijgingen om medewerkers in de zorg te behouden. Naast het behoud van medewerkers kon een loonstijging ook eigenlijk niet uitblijven vanwege oplopende kosten in het dagelijks leven en daaruit voortvloeiende loonsverhogingen in andere sectoren.
Met grote ontsteltenis stellen we vast dat gemeenten weigeren om de Cao loonstijging in de VVT sector op te nemen bij het vaststellen van hun tarieven. Gemeenten nemen op voorstel van de VNG en het ketenbureau i-sociaal domein - een merkwaardige rol van het ketenbureau overigens - een pas op de plaats en weigeren collectief om een verhoging die afwijkt van de OVA in de tarieven door te voeren. Ondanks dat het goed gebruik is dat Cao loonstijgingen - zoals de gemeenten wel voor hun eigen personeel hebben gedaan - in de aanpassing van de tarieven tot uitdrukking komt. Het argument vanuit de gemeenten hierbij is de strijd die zij voeren met het Rijk over de toekomstige vulling van het gemeentefonds na het zogeheten ravijnjaar in 2026. De gemeenten wentelen die discussie dus af op de aanbieders en hun medewerkers; de burgers van diezelfde gemeenten. De benodigde koopkracht reparatie (na de inflatie van ruim 14%) komt daarmee onder druk te staan. Door het CPB wordt gesproken over de grootste koopkrachtdaling sinds 1983 en met huidige ontwikkelingen is het einde nog niet in zicht.
Dit maakt dat het bericht van gemeenten, waarin zij min of meer met trots melden dat ze 3,9 miljard hebben overgehouden, niet te rijmen valt met de situatie waarin veel aanbieders verkeren. Gemeenten hebben daarbij van het Rijk dit voorjaar 300 miljoen extra compensatie gekregen. Dus terwijl gemeenten dit geld - via het gemeentefonds uitgekeerd om een aantal maatschappelijke taken te vervullen zoals reële tarieven voor huishoudelijke hulp - op de plank leggen als appeltje voor de dorst, ontzeggen zij de aanbieders de benodigde middelen om tot een reëel tarief te komen.
Zorgthuisnl doet hierom een dringende oproep aan het Rijk om er zorg voor te dragen dat de indexeringen die verband houden met de aangekondigde loonstijgingen in de VVT doorgevoerd kunnen worden. Gemeenten zijn er door het volgen van de AMvB reële prijs aan gehouden de geldende Cao ontwikkelingen te volgen. Wij roepen het Rijk op om hun rol als systeemverantwoordelijken en toezichthouder op het nakomen van de AMvB op te pakken. Er is 3,9 miljard, gebruik een deel hiervan om aanbieders de compensatie te geven die zij nodig hebben om de toekomstbestendigheid van het sociaal domein te kunnen realiseren.
De zorg heeft niet de luxe om een pas op de plaats te maken, de zorg moet door. Zorgthuisnl begrijpt dan ook niet de oproep van de VNG richting gemeenten om de indexeringen niet door te voeren. Dus hierbij nogmaals de oproep aan de VNG haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen om de zorg houdbaar en toegankelijk te houden.